Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet ingevoerd. Dit omvangrijke pakket aan publiekrechtelijke wetgeving vervangt maar liefst 26 wetten, 60 Algemene Maatregelen van Bestuur (AmvB's), en 75 ministeriële regelingen. De nieuwe regeling is samengesteld uit slechts één wet, vier AmvB's, en vier ministeriële regelingen.
Hieronder vindt u een overzicht van enkele van de belangrijkste veranderingen voor onroerendgoedtransacties voor de makelaardij en het notariaat.
DSO – Digitaal Stelsel Omgevingswet en omgevingsplan
Vanaf 1 januari 2024 is het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) de lucht in gegaan. Het DSO biedt het digitale loket (Omgevingsloket) waar initiatiefnemers, overheden en belanghebbenden snel kunnen zien wat toegestaan is in de fysieke leefomgeving. Het digitaal stelsel vervangt bij de inwerkingtreding van de wet de bestaande toepassingen: Omgevingsloket online, Activiteitenbesluit Internet Module (AIM) en ruimtelijkeplannen.nl. Via het DSO wordt eenieder geacht kennis te kunnen nemen van het omgevingsplan, waaronder met name kopers van onroerend goed.
Wet voorkeursrecht gemeenten
Met de invoering van de Omgevingswet is de Wet voorkeursrecht gemeenten komen te vervallen. Hoewel dit op het eerste gezicht weinig verandering lijkt te brengen, heeft deze wijziging aanzienlijke gevolgen voor het notariaat. Voorheen kon er, zelfs zonder de inschrijving van een voorkeursrecht in de openbare registers, sprake zijn van een geldig voorkeursrecht. Maar vanaf 1 januari is dit niet meer het geval. Vanaf die datum zijn overheden verplicht om een voorkeursrechtbeschikking in te schrijven in de openbare registers. Zonder deze inschrijving zal er geen sprake zijn van een geldig voorkeursrecht.
Monumenten
Gemeentelijke monumenten zijn niet langer hun aanwijzingen behouden in de openbare registers, maar vinden op termijn een nieuwe plek in het omgevingsplan. Dit betekent dat de bestaande monumenten tot naar verwachting 2030/2032 nog steeds vermeld zullen staan in de openbare registers.
Voor provinciale monumenten ziet de toekomst er iets anders uit. Deze aanwijzingen zijn per direct volledig weggehaald uit de openbare registers en worden vermeld in het omgevingsplan. Dit houdt in dat alle bestaande provinciale monumenten met de invoering van de Omgevingswet verdwijnen uit de openbare registers.
Dit betekent concreet dat kopers van onroerend goed zelf een onderzoeksplicht hebben naar eventuele provinciale monumentenstatus en - op termijn - naar gemeentelijke monumentenstatus van onroerend goed. Voorheen viel deze monumentenstatus onder de spreekplicht van de verkoper omdat het een bijzondere last of beperking was. Door de verplaatsing van de openbare registers naar het omgevingsplan gaat de wetgever ervan uit dat de kopers deze monumentale status zelf eenvoudig kunnen onderzoeken. De praktijk zal ons leren wat hier van terecht komt.
Opmerkelijk genoeg blijven rijksmonumenten wél vermeld in de openbare registers. Deze unieke historische schatten behouden hun plaats in deze registers, waardoor deze status en bescherming nog steeds makkelijk toegankelijk zijn voor het publiek en professionals.
Hieronder treft u aan een link naar:
- Een korte brochure van VPVA notarissen over enkele gevolgen van de Omgevingswet en aanverwante wetgeving, en
- Een brochure: ‘De koop van een woning en het omgevingsrecht’ van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
