Kavelruil is een eenvoudige en snelle manier om gronden beter te verkavelen. Het is vooral een instrument voor de inrichting van landelijk gebied.
Kavelruil gebeurt altijd op basis van vrijwilligheid. Er moeten minimaal drie partijen een overeenkomst sluiten waarbij grond ingebracht wordt, waarvan tenminste twee van hen tevens als ruiler moeten optreden. Dit zullen meestal agrariërs zijn, maar ook (natuurbeschermings-)organisaties, waterschappen, gemeenten, landgoedeigenaren en andere grondeigenaren kunnen grond inbrengen.
Op de grond mogen opstallen staan. Voor kavelruil geldt een regeling voor de vrijstelling van overdrachtsbelasting.
