In januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden, waarmee een complex geheel van 26 wetten, 60 Algemene maatregelen van Bestuur (AmvB's), en 75 ministeriële regelingen wordt vervangen door een overzichtelijke set van één wet, vier AmvB's en vier ministeriële regelingen. Deze veranderingen hebben gevolgen voor particuliere woningkopers. Hieronder treft u de meest belangrijke wijzigingen.
Met de komst van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) op 1 januari 2024 wordt een digitaal loket geopend, het Omgevingsloket, waar potentiële kopers en andere belanghebbenden snel kunnen opzoeken wat er toegestaan is in hun fysieke leefomgeving. Dit vervangt bestaande toepassingen zoals het Omgevingsloket online. Kopers krijgen de taak om het omgevingsplan te raadplegen via dit nieuwe systeem.
Een andere belangrijke verandering is de afschaffing van de Wet voorkeursrecht gemeenten. Voorheen kon een geldig voorkeursrecht bestaan zonder inschrijving, maar met de nieuwe wetgeving zijn overheden nu verplicht een voorkeursrechtbeschikking in te schrijven voor het rechtsgeldig is. Deze wijziging, hoewel ogenschijnlijk klein, heeft aanzienlijke gevolgen voor degenen die betrokken zijn bij onroerendgoedtransacties.
Gemeentelijke monumenten ondergaan ook een verandering. Ze worden niet langer vermeld in openbare registers, maar vinden een plek in het omgevingsplan. Bestaande monumenten blijven naar verwachting tot 2030/2032 nog in openbare registers staan, maar provinciale monumenten worden direct verwijderd en opgenomen in het omgevingsplan. Deze verandering betekent dat kopers zelf onderzoek moeten doen naar de monumentenstatus, iets wat voorheen onder de verantwoordelijkheid van de verkoper viel. Rijksmonumenten behouden wel hun vermelding in openbare registers, waardoor hun status toegankelijk blijft voor het publiek en professionals.
